Aktualności - współpraca zagraniczna
COTER o przyszłości Europy
Autor: Źródło: pixabay.com
Polityka spójności, przyszłość europejskiej współpracy terytorialnej – EWT i sprawiedliwa transformacja były tematami 23. posiedzenia komisji COTER.
W posiedzeniu Komisji Polityki Spójności Terytorialnej i Budżetu UE (COTER), które odbyło się 8 kwietnia, uczestniczył marszałek Adam Struzik.
Polityka spójności
Wdrażanie Funduszu Spójności ma spowodować bardziej konkurencyjną i inteligentną Europę, dzięki wspieraniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej oraz regionalnej łączności cyfrowej. Ideą jest złagodzenie skutków transformacji wpływających na społeczeństwo, zatrudnienie, gospodarkę i środowisko. Ponadto osiągnięcie celów UE na rok 2030, w dziedzinie energii i klimatu oraz w kierunku neutralnej dla klimatu gospodarki Unii do roku 2050 (w oparciu o porozumienie paryskie). Umowa Partnerstwa na lata 2021–2027 określa założenia pomocy z Unii Europejskiej w ramach Polityki Spójności (PS) oraz Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST). W sumie to prawie 76 mld euro wsparcia dla rozwoju Polski i poszczególnych regionów (72,2 mld euro PS + 3,8 mld euro FST). Okazało się jednak, że UE nie będzie finansować szpitali, ponieważ środki unijne przeznaczane były na ich funkcjonowanie, a nie na rozwój.
Unia Europejska promuje współpracę między regionami i miastami. Wspomaga ich rozwój gospodarczy i społeczny oraz transformację. Dzięki współpracy regiony, miasta i gminy mają szansę lepiej przygotować się nowych wyzwań oraz zadbania o potrzeby obywateli.
Europejska współpraca terytorialna
Europejska współpraca terytorialna odgrywa fundamentalną rolę we wzmacnianiu spójności terytorialnej (zgodnie z art. 174 TFUE). Budżet EWT został jednak zmniejszony z 2,75 % do 2,5 % całkowitego budżetu polityki spójności w bieżącym okresie programowania (2021–2027). Pandemia COVID-19, zamknięcie granic, wojna w Ukrainie, napływ uchodźców i migrantów, przyspieszenie zmiany klimatu i deindustrializacja Europy pokazały, że dla naszej przyszłości potrzebne jest rozszerzenie europejskiej współpracy terytorialnej o nowe zagadnienia.
Obecnie EWT, zwanej również INTERREG, przyznano budżet w wysokości 10,1 mld euro na lata 2021–2027. Jest on finansowany głównie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) polityki spójności. EWT jest podzielona na cztery komponenty:
- współpraca transgraniczna (64 programy i 6,7 mld EUR);
- współpraca transnarodowa (13 programów i 1,5 mld EUR);
- współpraca międzyregionalna lub INTERREG Europa (w tym INTERACT, URBACT i ESPON) (cztery programy i 550 mln EUR);
- program dla regionów najbardziej oddalonych (280 mln EUR).
Sprawiedliwa transformacja
Unia Europejska od 2019 r. opracowuje szerokie ramy polityk ułatwiających dwojaką transformację – zieloną i cyfrową. Wśród strategii i programów jest koncepcja sprawiedliwej transformacji, która ma zapewnić regionom najbardziej dotkniętym transformacją ukierunkowane wsparcie i solidarność. Mechanizm sprawiedliwej transformacji, w latach 2021–2027, uruchomi około 55 mld euro, które będą zainwestowane w regionach dotkniętych największymi problemami.
Aby osiągnąć cele Zielonego Ładu i planu REPowerEU, potrzebne będą dodatkowe inwestycje. Oszacowano, że pochłoną one ponad 620 mld euro.
